Mijn mooiste en meest onvergetelijke ervaring met een glas sauvignon blanc was in een baai in Nieuw Zeeland. We verbleven in het vakantiehuis van Michael Seresin, de beroemde filmmaker van de Harry Potter films. Michael is niet alleen filmmaker maar ook eigenaar van een gerenommeerd wijnhuis dat zijn naam draagt. Gewapend met manden vol zeevruchten en veel flessen sauvignon blanc voeren we met enkele bootjes naar het kleine paradijs in een van de fjorden van het Nelson gebied. We genoten van de natuur, de schoonheid van de omgeving en van de legendarische Nieuw Zeelandse gastvrijheid. Later op de avond in het witgele licht van de volle maan, klonken we op de vriendschap met een sublieme Seresin sauvignon blanc, een elegante, heerlijk ruikende wijn die perfect de ongedwongen sfeer van de avond weergaf. Een uniek moment om te koesteren.

Populair sinds de jaren ‘80
Door zijn rechttoe rechtaan stijl werd de sauvignon blanc in de jaren ’80 een populaire druif. We mogen gerust stellen dat sauvignon blanc volledig beantwoordde aan de toen heersende tendensen. Het was in die tijd dat wijnbouwers kennis maakten met moderne vinificatiemethodes en nieuwe technologieën. De jaren ’80 staan symbool voor de technologische evolutie in de wijnbouw. Sommigen spreken zelfs van een revolutie. Het was de periode waarin elk wijnhuis investeerde in roestvrijstaal en vinificatie onder temperatuurcontrole. Dat ging samen met een betere kennis van het werk in de wijngaard en een betere begeleiding van de wijnboer. De inbreng van het inerte roestvrij staal zorgde voor frisse en vlot drinkende wijnen en behield ook de basisaroma’s van de druiven, waardoor deze gemakkelijk herkenbaar waren. Vooral aromatische druiven zoals sauvignon blanc gaven door de frisse en neutrale omgeving het beste van zichzelf.
De populariteit van sauvignon blanc had ook te maken met de groeiende vraag naar wijn door grote groepen consumenten. Deze nieuwe wijndrinkers zochten droge, lichte, toegankelijke en snel drinkbare wijnen, die niet lang moesten opgelegd worden.

Schilcontact
Samen met de technologie onderzochten wetenschappers hoe ze de fijne aroma’s van de sauvignon druif nog intenser konden maken. De grote gangmaker van deze onderzoeken was Professor Denis Debourdieu, hoofd van de faculteit oenologie in Bordeaux. Hij experimenteerde in het wijngebied van de Graves met schilcontact of “macération pelliculaire”. Dit is het inweken van schillen van witte druiven op lage temperatuur, waardoor meer extracten en aroma’s vrijkomen. Zo lag hij ook mee aan de basis van het grote succesverhaal van sauvignon blanc.

Kenmerken van sauvignon blanc
Sauvignon blanc is een vroeg bloeiende en snel groeiende wijnstok. In koude jaren loopt hij daardoor het risico onrijp en agressief groen te smaken. Door een te snelle groei krijgt hij een teveel aan gebladerte, wat dan weer een volle rijping van de bessen verhindert. Een laagproductieve onderstok en intensief snoeien kunnen hiertegen helpen. Veel wijnboeren passen bij hun sauvignon blanc een groene oogst toe, waarbij trossen worden uitgedund om de resterende druiven intenser te laten rijpen. Sauvignon blanc is gevoelig voor zijn omgeving en de bodem (terroir) waarin hij groeit. Volgens veel proevers proef je de terroir in een goede sauvignon wijn.
De kenmerkende aroma’s van sauvignon blanc zijn fris en zeer kenmerkend. Het is zelfs voor een niet-geoefende proever goed mogelijk om een sauvignon blanc te herkennen van andere wijn. Kenmerkende en veel voorkomende aroma’s zijn grassig, rabarber, appelen, citrus, pompelmoes, ananas, passievrucht, kruitdamp, vuursteen, vlierbloesem, groene kruiden… Hoe kouder de regio van oorsprong, hoe hoger het gehalte aan deze specifieke aroma’s van sauvignon blanc. Ze worden omschreven met het wetenschappelijke woord “methoxypyrazines”.
Sommige sauvignons hebben citrusachtige eigenschappen waarin ook rijpere geuren van peer en exotisch fruit naar boven komen. Deze wijnen komen dan meestal uit warmere streken waar de druiven meer zon gehad hebben. Sauvignonwijnen uit heel warme gebieden zijn veelal alcoholisch en olieachtig. Door een vinificatie op lage temperatuur, tussen 15 à 20°C, maken veel wijnbouwers in warme gebieden toch goede wijn.

Voorkomen in de wereld
Sauvignon blanc geeft verschillende wijntypes, naargelang de regio waar hij is aangeplant. Veel waarnemers vinden dat de bekende regio rond Sancerre, Pouily Fumé en Menetou Salon in de Vallei van de Loire zijn natuurlijke biotoop is. Het klopt dat sauvignon blanc in deze regio, in het centrum van Frankrijk, mooie wijnen levert. Maar, er zijn ook enkele nieuwe wijngebieden in de wereld, die sauvignon blanc in de armen nemen en opvallend goede wijnen leveren. Voor mij zijn Nieuw Zeeland, Zuid-Afrika, Oostenrijk en Italië heel interessante landen voor de teelt van sauvignon blanc.
Zelf ben ik enthousiast over de frisse, maar rijke wijnen uit Südsteiermark in Oostenrijk. Deze regio ligt op de grens met Slovenië en sommige wijnbouwers, zoals het beroemde Weingut van Manfred Tement, hebben zelfs wijngaarden in beide landen. Door het zachte klimaat en de frisse nachten rijpen de druiven traag, waardoor veel aroma’s worden gevormd. In Oostenrijk, net als in Duitsland, wordt voor Sauvignon de naam muskat-silvaner gebruikt.
In Spanje komt de sauvignon blanc voor in Rueda en dankzij het beroemde wijnhuis Torres ook in Pénèdes. In Pénèdes, een streek in Catalunya, hebben de wijngaarden een vrij hoge ligging op de flanken van de bergen. Meestal is een Spaanse sauvignon blanc vol en eerder rond van smaak.
Het is opvallend hoe verfijnd sauvignon blanc wijnen zijn uit het noorden van Italië. Noord Italië heeft een koel klimaat waar de druif traag rijpt en op deze manier goede zuren en aroma’s aanmaakt. Ik hou van sauvignon blanc uit de noordelijke appellatie Alto Adige, dat gekend is voor de vele wijnen die gemaakt zijn van één druif.
In Oost Europa is de Sauvignon algemeen verspreid. Wel valt het op dat, hoe meer men naar het oosten gaat, hoe zwaarder en logger de wijnen worden. Meestal zijn ze ook veel zoeter met veel restsuiker. Momenteel komen de fijnste wijnen uit het wijngebied Pordavje in Slovenië.

Sauvignon in overzeese gebieden
Nieuw Zeeland is de “place to be” voor sauvignon blanc. De Nieuw Zeelandse sauvignon blancs hebben in korte tijd de wereld veroverd met een heel eigen karakter, dat helemaal niet lijkt op zijn Europese verwanten. Nieuw Zeeland is een “wit” wijnland bij uitstek, waar meer dan driekwart van de wijn gemaakt wordt van witte druiven. Het koele klimaat is hier niet vreemd aan. De eerste druiven werden halfweg de jaren ‘70 aangeplant in de wijngaarden van Montana en dat bleek een goede beslissing. Aanvankelijk waren de grote en bekende wijnhuizen niet echt geïnteresseerd in de druif, maar nadat het beroemde wijnhuis Cloudy Bay een prijs won met hun sauvignon blanc, was het hek van de dam. Iedereen plantte sauvignon blanc aan en vandaag is de druif de meest aangeplante soort in Nieuw Zeeland. De meeste sauvignon blanc is aangeplant in Marlborough in het noordelijke deel van het zuidelijk eiland. Het koel klimaat van Marlborough en de invloed van de nabijgelegen oceaan lenen zich uitstekend voor de ontwikkeling van de druif. De meeste wijnen gisten in inox en komen vrij vroeg op fles. Soms worden ze gemengd met een klein percentage semillon, volgens de Nieuwe Zeelandse wet moet dit niet vermeld worden op het etiket.

Zuid-Afrika maakt sinds 10 jaar supermooie sauvignon. De Zuid-Afrikaanse stijl is vrij krachtig en intens. Persoonlijk vind ik dat ze mogen wedijveren in kwaliteit met de betere wijnen uit Nieuw Zeeland. Ik geniet van de frisse aromabommen uit de koele kuststroken in Zuid-Afrika. Een van de beste gebieden is Elgin, een kleine regio tussen Stellenbosch en Hermanus, waar ik schitterende herinneringen heb aan de zuivere en complexe sauvignon van de Vlaming Koen Roose van het domein Spioenkop. Ook in de Western Cape, de koudere regio langs de Atlantische Oceaan wordt steeds betere sauvignon geproduceerd. Ik denk aan de grootse en verleidelijk lekkere wijnen van Cederberg Estate, de hoogstgelegen wijngaard van Zuid-Afrika en aan de wijnen van wijnicoon Neil Ellis, een van de beste wijnbouwers van het land.
Toch zijn er ook warme gebieden in de wereld, zoals in Chili, waar sauvignon blanc een vooraanstaande rol speelt. Daar trekken de wijnbouwers naar de koele regio van Casablanca Valley in het zuiden. In Chili is de sauvignon bekend onder zijn synoniem de sauvignonasse of sauvignon vert. Er is een grote vraag naar Chileense sauvignon wijn op de wereldmarkt. Vandaar dat de aanplant gestaag toeneemt. Meestal is de geur zeer exotisch, met aroma’s van ananas en passievrucht en een volle, sappige smaak. Het grote probleem waarmee de Chileense wijnbouwers kampen is het gebrek aan zuur in hun wijn. Hierdoor kan hij soms wat “plat” overkomen. Dit is dan ook de reden waarom meer en meer aangeplant in het diepe zuiden en op de uitlopers van het Andesgebergte waar het heel wat koeler is.

Het is duidelijk, het rijk van aromabom sauvignon blanc in nog lang niet ten einde. Vooral jongeren vallen massaal voor de stuivende geuren van deze innemende druif en zijn lekkere wijnen.