11/06/2021

Wekelijks neem ik twee of drie wijnen onder de loep. Een gedetailleerde bespreking en tips voor wijn en gerecht. Ontdekkingen en gevestigde waarden, mousserend en stil, uit heel de wijde wijnwereld. Proeven met verschillende glazen, temperatuur, gekarafeerd of niet etc. Kort en bondig en accuraat. Deze week staan drie Portugese wijnen op de proeftafel.

Wat voorafging
Wijnland Portugal is een ware ontdekking. Ik ben er de laatste jaren verschillende keren geweest en ik heb aan dit gastvrije land mijn hart verloren. Niet alleen aan de sympathieke Portugezen, maar ook aan hun wijnen en het gematigde klimaat. Portugal is een land met een bijzondere geschiedenis. Ooit was het kleine Portugal heerser over de zeeën en hadden ze, verspreid over de hele wereld, tientallen koloniën. Het hoogtepunt van hun wereldmacht lag in de 15^de en 16^de eeuw. Toen  organiseerde Portugal zijn grote ontdekkingsreizen, geleid door beroemde namen als Vasco da Gama en Bartolomeu Diaz. Deze laatste zette in 1488 als eerste Europeaan voet aan wal in Zuid-Afrika. Vanaf de 17^de eeuw begon de macht van Portugal te tanen. Tal van (zee) oorlogen en inlandse politieke strubbelingen maakten van Portugal een van de armste landen in Europa. In 1975 werden de meeste kolonies onafhankelijk en bleef het ooit zo machtige wereldrijk verweesd achter. De binnenlandse politieke situatie in de 19^de en 20^ste eeuw had ook een rechtstreekse invloed op de wijnbouw. Lange tijd bleef Portugal als wijnland vrij onbekend en daardoor ook vrij onbemind. Dat heeft veel te maken met het jarenlange bewind van dictator Salazar. Hij leidde het land tussen de jaren dertig en zeventig van vorige eeuw met strenge hand. De ultra conservatieve figuur maakte van Portugal een van de meest geïsoleerde landen in het Europa. Al die tijd stond hij elke vorm van modernisering van land- of wijnbouw in de weg, waardoor het land de technologische (r)evolutie in Europa aan zich liet voorbijgaan. Salazar verplichte de wijnboeren om hun druiven aan de plaatselijke coöperatieven te verkopen en in 1939 verbood hij zelfs de aanplant van nieuwe wijngaarden. Een groot wijnliefhebber zal hij wellicht niet geweest zijn. De wijnproductie was vooral gericht op de plaatselijke markt en op bulkwijn. In veel wijngaarden werden verschillende soorten druiven door elkaar aangeplant en vandaag zie je in bepaalde percelen nog altijd amandel- en olijfbomen samen met wijnranken. Toch heeft de dictatuur iets positiefs nagelaten in de wijngaard. Door de decennialange stilstand beschikken de Portugese wijnbouwers vandaag over een areaal van honderden autochtone druivenrassen, samen met veel wijngaarden met oude ranken. Dit is een speeltuin voor de nieuwe generatie wijnbouwers. Ik heb in mijn reviews en andere teksten al een paar keer de loftrompet gestoken over de positieve bijdrage van oude ranken. Samen met de vele plaatselijke druivensoorten zorgen zij voor authentieke wijnen. In de Dourovallei bezocht ik een wijngaard waarin meer dan twintig soorten druiven rijpen. Eigenaar en wijnmaker Jorge Moreira weet niet welke druiven door elkaar aangeplant zijn, maar hij is dol op dit perceel. Zijn ‘complantation’ levert hem immers knappe en complexe wijn. Opvallend is ook de hoge scholingsgraad van de nieuwe generatie. Ook dat maakt hoe Portugal zich meer en meer onderscheidt van andere wijnlanden. De toetreding tot de EU in 1986 zorgde voor geld en technologie. Vandaag hebben coöperaties en individuele domeinen goed uitgeruste kelders met roestvrijstalen tanks, temperatuurcontrole en nieuwe eiken vaten. Het is de combinatie van enthousiasme, tradities en technologie die volgens mij de grootste troeven zijn van dit nieuwe, boeiende wijnland.  We kunnen geruststellen dat in Portugal meer veranderd is in dertig jaar dan in de vele eeuwen daarvoor.

Belgische wijnbouwers in Portugal.
Voor het review van deze week trekken we naar een wijnregio vlakbij Lissabon. Hier volgden het Belgische echtpaar Wim Liekens en Christel Govaerts hun droom: een eigen wijngaard en vooral de productie van een eigen wijn. Op hun website beschrijft het koppel dat ze verliefd werden op de schitterende regio van Torre Vedras. Het stadje ligt op een boogscheut van Lissabon en dicht bij de oceaan. De eeuwenoude nederzetting bestaat al van voor de Romeinse aanwezigheid in de regio. In de 13^de eeuw kreeg Torre Vedras stadsrechten en doorheen de eeuwen werd het een klein, maar belangrijk agrarisch centrum. In de wijngaarden rond de stad voel je ongelooflijk goed de invloed van de oceaan met de koele bries die de wijngaarden zuivert en de ranken afkoelt. Er valt vrij veel lenteregen en dat is dan weer goed voor de waterreserves tijdens de hete zomers. Van oudsher is het een productieve wijnregio.

De geboorte van Vinha do Cercado
In 2017 kocht de familie Liekens een 15 jaar oude wijngaard van 1,5 ha. De wijngaard leverde jaarlijks heel grote opbrengsten en de volledige oogst werd verwerkt in de plaatselijke coöperatieve. Toch zagen Wim en Christel veel potentieel in het perceel. Van meet af aan werd strenger gesnoeid, waardoor de oogst kleiner en meer geconcentreerd werd. Om de wijn te maken werken ze samen met twee talentvolle wijnmakers in de regio. ‘We zien de samenwerking met lokale partners als cruciaal’ vertelt Wim. De ‘Natural’ bijvoorbeeld wordt gemaakt in samenwerking met Pedro Marques, eigenaar en wijnmaker van het erkende bio-domein Vale de Capucha. Alles gebeurt in nauw overleg. Wim en Christelle komen dan ook niet onbeslagen op het ijs. In 2002 legden zij al een eigen wijngaard aan in Lichtaart waar gedurende tien jaar ervaring en kennis werd opgedaan. Maar terug naar Portugal. In twee jaar tijd besliste het koppel om de (vroegere) opbrengsten met meer dan de helft te reduceren. Met het kwaliteitsvolle sap maken zij nu zes verschillende wijnen. Voor het review van deze week proef ik de rode wijnen van hun eerste oogstjaar 2017. De drie wijnen werden geproefd in een Schott Wiesel Ivento glas op een temperatuur van 14°C.

Vinha do Cercado Regular 2017
Vinho Regional Lisboa

De ‘Regular’ is gemaakt op basis van 50 % tinto roriz, 25 % syrah en 25 % caladoc. Tinto roriz is de Portugese naam voor tempranillo. Caladoc is een druif die in 1958 in Frankrijk werd gecreëerd. Hij is een kruising van malbec met grenache noir. Met zijn donkere kleur, intens fruit en kruidige aroma’s heeft hij veel kenmerken van zijn ouders. Hij komt hoofdzakelijk voor in de Languedoc en meer en meer in andere landen. De ‘Regular’ is klassiek gevinifieerd waarbij de drie druiven samen vergisten in grote cementen cuves. Na de gisting blijft de wijn enkele maanden in contact met de droesem. De kleur is intens paarsrood. In de neus vallen zwarte bessen op samen met zure kersen en lichte kruiden. Na opschudden blijven de fruitgeuren present met een aangename frisse geur. In de mond valt de soepele, volle smaak op met zachtaardige tannines. Dit is een prettig smakende wijn, complexloos, waarbij het rijpe rode fruit voor een sappige afdronk zorgt. Hij is nu perfect op dronk en kan toch twee tot drie jaar verder rijpen. Wij schenken hem deze avond, licht gekoeld met een Portugese specialiteit: konijn gestoofd in rode wijn met aardappelen en gedroogde ham. Maar je kan hem perfect laten samengaan met een lichte voorjaarskeuken zoals gebakken varkenshaasje met tarte tatin van courgettes en tomaten of gebraden gevogelte met gegrilde groenten en rozemarijn.

9,00 euro te koop via https://vinhadocercado.com/

Vinha do Cercado Natural 2017
Vinho Regional Lisboa

De ‘Natural’ is samengesteld uit 50 % tinto roriz en 50 % touriga franca. Deze laatste is een belangrijke druif in de Douro vallei en sinds 15 jaar bezig met een ware veroveringstocht in de andere wijngebieden van Portugal. Dat komt omdat hij kwaliteitsvol is en goede opbrengsten garandeert. Sommigen worden door de naam op het verkeerde been gezet. De druif heeft inderdaad niets te maken met Frankrijk, noch met mogelijke Franse druifsoorten. DNA-onderzoek vond een verwantschap met touriga nacional en de regionale druif morufo. Tot 2000 werd hij plaatselijk touriga francesca genoemd, maar dat is nu verboden. In mijn glas merk ik een vrij intense en paarsrode wijn. Ik ruik onmiddellijk veel kersen en florale tonen, vrij snel gevolgd door meer secundaire geuren waarin ik sous-bois, dierlijke en aardse tonen ontwaar. Halfweg het proeven heb ik de resterende wijn gekarafeerd en een kwartiertje rust gegund. Daar had deze wijn veel baat bij. De reductieve geuren verdwenen en maakten plaats voor zwart fruit, geplette aardbeien en kruidige geuren. De smaak is evenwichtig met mooie fraîcheur, veel sap en goed geïntegreerde tannines. Hij eindigt met een middellange afdronk waarin het donker fruit zich fraai manifesteert. Dit is een wijn die nood heeft aan zuurstof, daarom is karaferen aan te raden. Serveer hem in het najaar op keldertemperatuur met een stoofpotje van wild varken met gekonfijte kastanjes, met eendenborst en boschampignons of lamsbout uit de oven met gekonfijte look en tijm.

12,50 euro te koop via https://vinhadocercado.com/

Vinha do Cercado Premium 2017
Vinho Regional Lisboa

Deze ‘Premium’ is een blend van 70 % syrah en 30 % tinto roriz. Na de gisting rijpte deze wijn drie maanden in eiken vaten. Hij heeft een diep intense, paarsrode kleur. In de geuren ontdek ik onmiskenbaar de invloed van de rijpe syrah, met fris donker fruit, specerijen en lichte bosgeuren. Wat later komen rijpere geuren naar voren met pruimedanten en een vleugje zwarte peper die volgens mij wijst op de lichte houtinvloed. Deze aangename geuren bevestigen in de smaak. Dit is een gulle wijn met een sappige en warme aanzet, gevolgd door een vlezige en ronde textuur. Hij heeft goed gestructureerde tannines die voor verfrissing zorgen. Hij eindigt met een middellange afdronk waarin het donker fruit opnieuw present is. Deze lekkere Premium is nu op dronk, maar kan perfect nog drie tot vier jaar bewaren. Schenk hem vrij koel, 16°C, bij gegrild rundsvlees of met een van de grote specialiteiten uit Portugal: zacht gegaard speenvarken, leitão assado en serveer er gegrilde paprika’s bij.

15,00 euro te koop via https://vinhadocercado.com/