Château Pape Clément, het beroemde Grand Cru Classé wijnkasteel uit Pessac-Léognan haalde in 2022 haar 770ste oogst binnen. Om deze verjaardag te vieren nodigde Bernard Magrez zijn persoonlijke vrienden uit, samen met enkele internationale persmensen. Bernard Magrez is de flamboyante eigenaar van Château Pape Clément. De wijnmagnaat uit Bordeaux staat aan het hoofd van een wijnimperium met veertig wijndomeinen waarvan vier Grands Crus Classés. Hij startte zijn loopbaan op 16-jarige leeftijd, toen hij de schoolbanken verliet om zich volledig te wijden aan de wijnverkoop. Zestig jaar later blijft hij even dynamisch en toekomstgericht.

Pavillon Ledoyen

Plaats van gebeuren was het restaurant Pavillon Ledoyen van driesterrenchef Yannick Alléno in Parijs. Op het programma stond een verticale degustatie van Pape Clément van jaargang 2020 tot 2009, gevolgd door een lunch met recentere jaargangen van het illustere wijnkasteel.  We schrijven woensdag 24 november, feestdag van de Heilige Clément. 

Verticale degustatie Château Pape Clément Rood

2020: intens fruitig met cassis en donkere kersen met kruiden en een lichte houtinvloed. Hij smaakt vol, intens met opvallende, aangename zuren. Geconcentreerde wijn met edele tannines en zwart fruit in de retro. Nu al toegankelijk met groot potentieel.

2019: opvallende frisse geuren in de aanzet. Floraal, zwart fruit, pepertoets, vrij complex. Sappige smaak met goed evenwichtig zuur en aanwezige maar fijne tannines. Elegante wijn met veel finesse. Complexe wijn met concentratie en groot potentieel.

2018: vrij gesloten in de eerste geuren. Rood fruit dat langzaam overgaat naar cassis. Opvallende aanwezigheid van specerijen, peper en een licht gebrande toetsen. Beetje warm in de neus. Volle smaak met kruiden en opvallend korrelige tannines. In de afdronk wat alcoholwarmte. Duidelijke weergave van een warm oogstjaar. Te volgen.

2016: Complexiteit en variatie in de aroma’s met frisfruitige geuren en een lichte hint van menthol. Wat later paprika en peper met bramen. Goede fruitige sappigheid in de smaak met aangename frisse tonen en fijne tanninestructuur. Lange afdronk. Een grote wijn die nu al heel aangenaam proeft, maar veel potentieel heeft.

2015: wat gesloten in de aanzet, maar na opschudden komen zwart fruit, toast en mokka naar voren. De smaak is breed, volumineus en sappig met presente tannines en toch aangenaam zuur. Op het einde komt een lichte alcoholimpressie opzetten. Wijn die zijn warm oogstjaar perfect weergeeft.

2014: eerste wijn waarin secundaire en geëvolueerde geuren opvallen. In de aanzet gerookte toetsen, met koffie, champignons en ‘sous-bois’ (aards). De mooie geuren worden niet bevestigd in de smaak met licht uitdrogende tannines. Hij smaakt fris, maar mist wat sappigheid. Een wijn die vraagt naar een passend gerecht.

2009: zacht fruitige geuren met frambozen en cassis. Na opschudden nog meer zwart fruit. Wat later gerookt, ceder en tabak. Wijn met knappe complexe aroma’s die bevestigd worden in de evenwichtige smaak met veel sap, goed zuur en presente tannines. Wijn met ellenlange afdronk. Gebalanceerde wijn met veel potentieel.

De lunch

De feestelijke dag startte met de verticale degustatie van Pape Clément in rood en twee witte wijnen uit 2015 en 2017. Daarna volgde de lunch waarbij chef Yannick Alléno alle registers opentrok en sublieme gerechten bereidde bij de wijnen van het kasteel: Château Pape Clément Blanc 2017, Pape Clément Rouge 2016 en Clos Haut Peyraguey.

We startten met een gerechtje dat heerlijk umami was, een Japans geïnspireerde bouillon van algen en frisse komkommer met stukje gekonfijte zalm, gevolgd door een nonette (een opgevulde kleine cake) met steur waarbij schijnbaar een klassieke brioche werd geserveerd. Maar de verrassing zat binnenin. Uit de brioche vloeide romige kaviaar, waardoor het gerecht een frisse, zilte toets mee kreeg. Beide gerechtjes pasten goed met de evenwichtige Pape Clément 2017. Vooral de smaak waarin gekonfijt fruit perfect gecounterd wordt door fijne zuren, maakte de combinatie smaakverheffend.

Het hoofdgerecht was bijzonder. De chef had ultra fijne laagjes Wagyu filet op elkaar gegaard, waardoor een duizendblad (millefeuille) ontstond. Het delicate vlees smolt als het ware in de mond. Daarbij werd gekonfijt loof van bieten geserveerd. Deze smaakbom combineerde perfect met de rode wijn uit het kwaliteitsvolle oogstjaar 2016. Een jaar waarin de druiven lang mochten rijpen. Dat zorgde voor wijn met rijke aroma’s, sappigheid en veel fraîcheur.

Het dessert was opnieuw een heerlijke ervaring met het samengaan van gebrande koffie, gelei van amaretto en structuren van noten, kastanjechips en meringue. Het geheel was in perfecte harmonie met Château Haut Peyraguey 2017, een jaar met opvallende fraîcheur in Sauternes.

Bernard Magrez als mecenas

De lunch was begeleid door sfeervolle kamermuziek, gebracht door vier topmusici. Zij bespeelden een viool, altviool en cello uit de zestiende en zeventiende eeuw. Deze instrumenten werden door Bernard Magrez aangekocht en hiervoor in bruikleen gegeven aan de vier musici. Daarmee doet Magrez als mecenas zijn naam alle eer aan. Naast investeren in antieke muziekinstrumenten is Bernard Magrez ook een groot kunstliefhebber. In en rond het Château Pape Clément staan sculpturen en andere installaties van artiesten met naam, maar ook projecten van aankomende kunstenaars. In zijn welkomstwoord benadrukte Magrez hoe belangrijk hij het vindt om jonge artiesten te ondersteunen. Zoals hij het zelf zegt: ‘ik hou van zakendoen, van de aarde, en van muziek en kunst. Ik hou van de wijngaard, van wijn en het leven’.

Château Pape Clement, een pauselijke wijn

De naam van het kasteel verwijst naar Paus Clément V, die oorspronkelijk uit Bordeaux kwam. Hij was de oudste zoon van de familie de Goth, die halfweg de dertiende eeuw eigenaar werd van een wijnkasteel in Graves. Volgens de overlevering werd op 1252 de eerste oogst binnengehaald. Bertrand de Goth werd priester en in 1305 aartsbisschop van Bordeaux, om hetzelfde jaar verkozen te worden tot paus. Hij nam de pauselijke naam Clement V aan en veranderde prompt de naam van het familiale wijnkasteel in Château Pape Clément. In 1309 schonk hij zijn wijngaard en de omliggende bossen en landerijen aan het aartsbisdom Bordeaux. De clerus van Bordeaux houden het kasteel tot de Franse revolutie, waarna het verschillende eigenaars zal kennen. Château Pape Clément is een van de oudste kastelen van Bordeaux en een van de zeldzame kastelen dat meer dan zeven eeuwen wijn verbouwt op dezelfde grond. Er zijn weinig wijnkastelen die 770 oogsten kunnen vieren. Vandaag is het wijnkasteel een van de vier Cru Classé kastelen van Bernard Magrez met Château Pape Clément, Château Tour Carnet, Château Fombrauge and Clos Haut Peraguey.

Chateau Pape Clément vandaag

Bernard Magrez is een gevierd industrieel met een scherpe en inventieve blik. In 2008 begreep hij al dat wijntoerisme een belangrijke rol zou spelen in de wijnindustrie. Hij creëerde voor Château Pape Clément de Luxury Wine Experience, waarbij het accent op wijnbeleving ligt. Met zijn initiatief wilde hij wijnliefhebbers van over de hele wereld laten kennismaken met zijn wijnen, maar ook met alle troeven van de regio Bordeaux. Niet voor niets is de man betrokken bij de creatie en financiering van La Cité du Vin in Bordeaux, een plaats waar wijn en toerisme centraal staan. Bezoekers kunnen in een van de goed ingerichte kamers overnachten en deelnemen aan activiteiten zoals een bezoek aan de kelders met degustatie, gastronomie op het kasteel, oesters eten in Arcachon of een helikoptervlucht boven de wijnregio.

Dit was een unieke en fantastische belevenis. Niet alleen omwille van de verticale degustatie die mij liet kennismaken met de grote kwaliteit van de wijnen van Château Pape Clément, maar ook met de invloed van de verschillende oogstjaren. Niet enkel de wijnen, ook de kennismaking met Pavillon Ledoyen en de superieure keuken van Yannick Alléno blijft een ervaring die ik graag deel en lang zal koesteren.

https://www.focus-wtv.be/nieuws/2022-boerenjaar-voor-de-wijnbouw

Interview voor Focus-WTV nieuws omtrent het wijnjaar 2022 voor de West-Vlaamse en bij uitbreiding Belgische wijnbouw.

Net voor Kerst ontmoette ik Luc Thienpont. Deze telg uit de beroemde wijnbouwfamilie in Bordeaux was tot 2005 eigenaar van Château Labégorce Zédé in Margaux. Veel vrienden uit de wijnwereld zijn meerdere keren op Labégorce Zédé gaan plukken. ‘De Belgen waren goede plukkers, maar ook stevige genieters’. Nog altijd hoor ik enthousiaste en heroïsche verhalen van collega-sommeliers, die bij nacht en ontij de kelders van het kasteel onveilig maakten. Luc heeft er nog altijd plezier in en voor velen blijft de pluk een fantastische herinnering. Na de verkoop bleef Luc Thienpont actief betrokken bij andere wijndomeinen en tezelfdertijd deed hij een zijsprong naar de graan- en maisteelt. Vandaag is hij met pensioen, zou het rustiger moeten aanpakken en genieten van de geneugten van de Belgische kust waar hij sinds enkele jaren woont. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Luc investeerde in een mooie horecazaak in Oostduinkerke en hij toont nog altijd grote interesse tonen voor de wijnbouw in en rond Bordeaux. Zo liet hij mij onlangs kennismaken met een nieuw project in Montravel. Deze kleine streek ligt net buiten de grens van Bordeaux op enkele kilometers van Castillon-la-Bataille. Montravel behoort tot de wijnstreek Bergerac, in het departement Dordogne. Vlak bij het historische Château La Raye werd een oude, ietwat verwaarloosde wijngaard volledig gerenoveerd met de bedoeling om een superieure witte wijn te maken. ‘We plantten nieuwe percelen met een hoge plantdensiteit, zodat de wortels toekomstgericht dieper verankerd worden’. In de wijngaard rijpen sauvignon blanc en sauvignon gris.
Deze laatste is een mutatie van sauvignon blanc en zorgt bij de assemblages voor wat meer
structuur. Het is een vroegrijpe druif, iets minder aromatisch dan sauvignon blanc, maar wel rijker aan suiker. Heel wat topkastelen uit Bordeaux en Bergerac gebruiken sauvignon gris in hun blend.

In Aeternum 2021
De eerste wijn van Château La Raye draagt overduidelijk de handtekening van een ervaren en knappe wijnbouwer. Niets wordt dan ook aan het toeval overgelaten. De blend van deze wijn is vijftig procent sauvignon blanc en vijftig procent sauvignon gris. De manuele pluk, een strenge selectie en een zorgvuldige persing van volle trossen zorgen voor zuiver en rijp sap. Daarna vergist de most in honderd procent nieuwe eiken vaten, gevolgd door acht maanden rijping. Tweemaal per week gebeurt een batonnage. Het resultaat is een bijzonder fijne wijn.

In het glas
De eerste aanblik in ons glas toont een aantrekkelijke, zuivere wijn met goudgele schijn. De geuren zijn subtiel en fijn. Er is geen overdaad in deze wijn en zeker al geen houtdominatie, ondanks de honderd procent nieuwe eiken vaten. Ik ruik onmiddellijk fruit dat eerder neigt naar frisse ‘tonen’, zoals citrus en pompelmoes. Na het opschudden komen overduidelijke sauvignon kenmerken opzetten met veel vlierbloesem en stekelbes. Nog wat later ruik ik dan toch wat invloed van het hout met zachte kruiden en specerijen. Wat extra zuurstof doet deze wijn deugd. De complexe aroma’s worden bevestigd in de smaak. Wat mij opvalt, is het evenwicht in de mond. Hij zet heel fris aan, maar al snel wordt hij voller en aromatisch met veel geel fruit. Hij is heel toegankelijk, maar kan gemakkelijk enkele jaren rijpen. Serveer deze wijn met een verfijnde keuken. Sauvignon blanc heeft goede affiniteit met groene kruiden. Vandaar dat hij uitstekend past met paling in het groen, parelhoen in dragonsaus of tongfilets met verse pasta en kervelsaus. In Aeternum is bovendien een goede partner van witschimmel- en zachte geitenkazen.

Een herfstige zaterdagmorgen leidde mij naar een uithoek van het landelijke dorp Westrozebeke voor een kennismaking met een nieuw wijndomein. Quincy en Mieke kwamen hier twaalf jaar geleden wonen en op de vroegere serregrond vlak achter hun woonhuis hebben zij een wijngaard aangelegd. Daarmee werd wijngoed Choupette geboren. Het enthousiaste koppel ging niet over één nacht ijs. Beiden volgden een opleiding voor wijnbouwer en nog altijd blijven ze zich verder bijscholen. Ik zie de herfstzon schijnen op de goudgele bladeren en stel vast dat de wijngaard er heel verzorgd bij ligt. Hier zijn ernstige wijnbouwers aan de slag. In de wijngaard staan 2900 planten auxerrois en 300 plantjes pinot blanc. Met een uitstekende ligging. ‘We hebben geen last van voorjaarsvorst en ook extreme warmte in de zomer kunnen we hier goed de baas’, vertelt Quincy.

Naast de wijngaard liggen twee vijvers en een kleine beek. Deze elementen zorgen eveneens voor een goede regulering. Alle druiven worden manueel geplukt en men kiest bewust om kleine rendementen binnen te halen. ‘Enkele de mooiste druiven worden verwerkt’. Dat merken we ook in het glas. We proeven de drie witte wijnen Auxerrois, Chouchou en En Secret en een fruitwijn op basis van krieken.
De Auxerrois 2021 is de droogste wijn van de reeks. Ik ruik aangename aroma’s van bloemen en zacht wit fruit. De smaak is goed droog met florale aroma’s die terugkomen. Hij heeft een goed volume en sappigheid en een verfrissende afdronk. Uitstekend met geitenkaas, ceviche of koude visgerechten.
De twee wijn Chouchou 2021 is de populairste wijn van het huis. Hij heeft iets meer restsuiker dan de Auxerrois, wat deze wijn heel toegankelijk maakt. De smaak is volumineus en rijk, met een fijne frisse afdronk. Combineer deze lekkere wijn met gebakken slibtongen waaraan een drupje citroen wordt toegevoegd of schenk hem bij witschimmelkazen.
En Secret 2021 is een geheim. Dat zit ook in de naam. Deze wijn is halfzoet of halfdroog of zoals de Fransen mooi verwoorden ‘sec tendre’. Hier ruik en proef ik rijper fruit en ook een hint van fruitsnoepjes. Hij heeft een heel zachte smaak zonder kleverig zoet te zijn. Serveer deze dessertwijn met vers fruit. Je kan hem ook combineren met een kramiektoast en blauwe schimmelkaas.
Intussen liggen de flessen mousserende wijn te rijpen in de kelder. Ik kijk al uit naar volgend jaar om met deze schuimwijn kennis te maken. Wijngoed Choupette is een aanwinst voor de West-Vlaamse wijnbouw. De eerste wijnen zijn van hoge kwaliteit en dat belooft voor de toekomst. Je kan bij Choupette terecht in de stemmige degustatieruimte met zicht op de wijngaard. Daar hebben Quincy en Mieke een winterwijnbar ingericht.

Open op:
zondag 11 december: 11u – 18u
Zaterdag 17 december: 17u – 21u en zondag 18 december: 11u – 18u
Zaterdag 24 december: 10u – 12u

Sinds vorige week mag ik mij Cavaliere dell’ Ordine del Tartufo e dei Vini di Alba noemen – Ridder in de Orde van de Truffel en de Wijnen van Alba.
Wat een eer en erkenning. Ode aan Piemonte !

Since last week I am a Cavaliere dell’ Ordine del Tartufo e dei Vini di Alba – Knight in the Order of the Truffle and the Wines of Alba.
What an honor and recognition. Love Piemonte !

Het Zuid-Afrikaanse ‘Old Vine Project’ kondigt internationale Old Vine Day aan op 1 augustus. Het is de bedoeling dat elk jaar op 1 augutus de oud ranken overal ter wereld worden gevierd. OP 1 augustus 2016 werd in ZA het Old Vine Project opgericht. Het is een intiiatief van Rosa Kruger, de grote inspirerende dame van de Zuid-Afrikaanse winbouw. In 2018 kreeg ik de kans om lang met haar te praten over haar passie voor ouden ranken.

Zuid-Afrika neemt het voortouw

De aandacht voor oude ranken in Zuid-Afrika is heel belangrijk en we mogen geruststellen dat Zuid-Afrika op dit moment het voortouw neemt in het onderzoek naar de invloed van ouden ranken op de kwaliteit van wijn. The Old Vine Project is het geesteskind van de legendarische Rosa Kruger die in 2002 het initiatief nam om de oudste wijngaarden van de Kaap te inventariseren en in kaart te brengen. Vandaag wordt het onderzoekscentrum geleid door Andre Morgenthal, een bekend gezicht voor sommeliers over heel de wereld en bij talrijke Zuid-Afrika (wijn) liefhebbers.  Andre was jarenlang het gezicht van WOSA, de promotiedienst van de Zuid-Afrikaanse wijnbouw. Hij verliet WOSA om zich volledig te wijden aan het Old Vines Project. Het project werd in 2016 erkend en tal van jonge wijnbouwers werken samen met het OVP. Rosa Kruger is vandaag een van de belangrijkste trendsetters in de Zuid-Afrikaanse wijnindustrie. In mei 2018 werd zij uitgeroepen tot ‘Wine Personality of the Year” en algemeen wordt zij erkend als de meest invloedrijkste persoon in de Zuid-Afrikaanse wijnbouw in de laatste twintig jaar.  Eerder volgde zij een andere weg en studeerde journalistiek en rechten. “Ik ben er trots op dat ik geen echte wijntechnische opleiding heb, het maakt me vrijer en minder beïnvloedbaar”. Zij verliet Zuid-Afrika voor Europa in de jaren tachtig en keerde pas terug toen Mandela vrijkwam. Zelf opgevoed op een boerderij trok ze in 1997 weg uit de stad Johannesburg voor een leven op het platteland en kocht een boerderij in Elgin, een regio in de Kaap, vlak bij de oceaan. Op haar boerderij teelde Rosa appelen en plantte een wijngaard. Met de hulp van een professor van de universiteit van Stellenbosch en enkele vrienden-wijnmakers leerde zij snel het vak en maakte in 2000 haar eerste wijn. Toen al was ze een pionier. Vandaag zijn in Elgin een vijftiental wijnboerderijen actief. Na drie jaar gaf ze de fakkel door en begon Rosa te werken als freelance wijngaard manager voor verschillende wijnhuizen. “Mijn vrijheid is belangrijk. Je kunt niet geloven hoe gelukkig is ben als ik in een wijngaard aan het werk ben. Daarbij werk ik liefst samen met de arbeiders tussen de ranken. Zij zijn de mensen waar het écht om draait”.

Een reis rond de Wereld
Tot op vandaag reist Rosa regelmatig naar het oude continent waar ze veel wijndomeinen bezoekt in Frankrijk, Spanje en Italië.  Tijdens haar eerste reizen werd regelmatig verwezen naar de invloed van het gebruik van oude ranken. Dat fascineerde haar en ze vroeg zich af waarom die kennis niet bekend was in Zuid-Afrika. Ze wilde er alles over weten en trok opnieuw naar de klassieke regio’s in Europa. Ze vertelt dat het toch wat voeten in de aarde had om de informatie te verkrijgen die ze wilde. Maar deze ogenschijnlijk frêle vrouw heeft veel doorzettingsvermogen en vooral een sterk karakter. Na lang aandringen mocht ze enkele oogsten meedraaien met Didier Dageneau, een legendarische wijnmaker in Pouilly Fumé. Hij legde haar uit welke invloed de oude ranken hadden op de kwaliteit van een wijn. Samen proefden ze verschillende wijnen die opvallend complex en intens waren. Haar belangstelling was gewekt. Zij reisde daarop naar alle mogelijke uithoeken van de wereld op zoek naar wijnbouwers die haar meer konden leren over oude ranken. Op die manier ontdekte zij wat oude ranken bijbrengen voor de kwaliteit van een wijn.

Oude Wingerd – Old Vines – Vieilles Vignes –
Viñas Viejas – Alte Reben – Vinha Velhas …

Er bestaat geen wettelijke omschrijving voor oude ranken. Stilaan is men erover eens dat een wijnrank old vine wordt genoemd als de ranken ouder zijn dan vijfendertig jaar. In heel de wereld zijn er heel wat oude wijngaarden. Ze worden gekoesterd of zijn erg gezocht. Denken we maar aan de zoektocht naar oude carignan in het zuiden van Frankrijk. In de Spaanse wijnregio Priorat groeien in verschillende wijngaarden ranken van meer dan honderd jaar oud en ook in Zuid-Frankrijk, Italië, de VS, Australië en in de Balkan zijn nog tal van wijngaarden met zeer oude ranken. Tijdens een reis met de sommelier vereniging in Australië proefden we de indrukwekkende Old Bastard shiraz van Kaesler, gemaakt van ranken die in 1893 geplant werden. In Portugal koestert topwijnmaker Filipa Pato haar oude baga ranken. Ze maakt er indrukwekkende wijnen mee. De oudste wijnrank van Zuid-Afrika groeit in het oude hart van Kaapstad. Het gaat om een minder gekend druivenras, crouchen blanc die dateert van ongeveer 1771. Verwacht wordt dat de aandacht voor oude ranken nog zal toenemen.

The Old Vine definitie volgens Rosa Kruger en Andre Morgenthal

Rosa Kruger: “Old vines of oude ranken leveren wijn, waarin je de invloed van de bodem en het klimaat herkend. Daarnaast geven ze het leven en cultuur weer van de mensen die in en rond de wijngaard leven. Oude ranken leveren fruit dat diepte, complexiteit en elegantie schenk aan een wijn. Ze hebben ook een grotere verbinding met de grond waarin ze groeien en zijn ook meer weerbaar tegen klimatologische omstandigheden. Deze planten hebben een geheugen over bodem en klimaat, kortom ze zijn cultureel een deel van de natuur geworden. Bij oude ranken moet je niet ingrijpen om minder opbrengsten te hebben en ze overleven extreme temperaturen. Volgens mij zijn Old vines en de wijn die ze schenken, een monument van de boer die hiermee zijn liefde voor het land weergeeft”.
André Morgenthal: “Oude ranken leveren over het algemeen minder fruit, er is dus minder return op vlak van kwantiteit, maar op vlak van kwaliteit leveren ze een grote toegevoegde waarde. Oude ranken zorgen voor complexere aroma’s en een bredere textuur”.

Oude ranken hebben dezelfde wortels als jongere ranken, maar met veel meer zij-wortels. Dat zorgt voor bredere en grotere verankering in de bodem. Het gevolg is dat oude ranken veel minder nood hebben aan irrigatie of gemakkelijker droogte verdragen. Oude ranken vragen wel een grotere individuele en voorzichtiger handeling. Daarom zorgt het OVP voor training en vorming van de arbeiders, The training of ‘Old Vine Ambassadors’. Deze vormingslessen aan de overwegend zwarte landarbeiders werkt tevens zeer emanciperend.

Het beschermen van cultureel erfgoed
In 2002 start Rosa Kruger haar eigen bedrijfje. Ze trekt doorheen de Kaapkolonie op zoek naar oude ranken en verwaarloosde en verlaten wijngaarden. Zij houdt haar ontdekkingen nauwkeurig bij. Intussen heeft zij enkele honderden wijngaarden in kaart gebracht waaronder tien wijngaarden met honderd jaar oude ranken. Zelf maakt ze geen wijn, maar werkt samen met een aantal jonge, nieuwe wijnmakers. Het zijn mensen waarin Rosa gelooft en die voldoende integer zijn. Voorbeelden zijn Eben Sadie, Chris Alheidt, David & Nadia, Donovan Rall, Duncan Savage, Mullineux en andere voorvechters van de oude ranken. Deze wijnboeren slagen erin om het beste uit deze druiven te halen. Daarbij zijn ze inspirerend voor andere wijndomeinen. De huidige generatie zijn goed gevormd, liepen stages in Europa en zijn zeer open.  Zij wisselen onder elkaar veel kennis uit en delen zelfs druiven. Hun wijnen worden als de meest complexe en elegantste wijnen van het moment aanzien. Veel waarnemers kijken vooral naar Swartland voor het old vine project. Daar begon het allemaal. Intussen vinden we overal in de Kaap de ouden ranken terug. Denken we maar aan de kwaliteitswijnen van Lukas Vanloggerenberg, Young Winemaker of the Year in 2019. Het werk van het OVP wordt vandaag heel hoog ingeschat, in die mate dat veel wijnboeren zelf contact opnemen om hen te wijzen op wijngaarden met oude ranken. Samen met de enthousiaste jonge wijnmakers restaureren de mensen van het Old Vine Project deze percelen en zoeken ze samen met hen naar de ideale vinificatie van oude ranken. De voorwaarden om te kunnen participeren in het OVP zijn vrij streng, o.a. de leeftijd van de ranken moeten minstens vijfendertig jaar oud zijn, de wijngaard dient bewerkt te worden volgens de principes van organische wijnbouw, nieuwe aanplantingen moeten gericht zijn op toekomstige old vines, …

Huidige stand van zaken

Vandaag zijn ongeveer 3200 ha oude wijngaarden geregistreerd. We vinden ze vooral terug in Paarl, Wellington, Franschhoek, Stellenbosch en Swartland. De OVP heeft intussen 130 leden en inventariseerde 250 ‘Certified Heritage Vineyards’ (CHV). Een derde van de oude ranken zijn chenin blanc stokken. In totaal zijn op dit moment achtenveertig soorten druiven terug te vinden in oude wijngaarden. De wijnen die gebotteld worden van een gecertifieerd wijnbedrijf krijgen een speciale zegel, met vermelding van het plantjaar van de wijngaard. Intussen heeft het OVP het bekende aromawiel van Zuid-Afrikaanse wijn, aangepast naar de diepere en complexere aroma’s en smaak van old vine wijnen.Het werk van Andre, Rosa en hun vrienden resulteert in internationaal gezochte wijnen op basis van oude chenin blanc, grenache, semillon, verdelho en heel complexe blends van verschillende druivenrassen. De hoge kwaliteit van deze wijnen maakte ook de grote industriële producenten nieuwsgierig en ook van overheidswege groeit het besef dat deze oude wijngaarden een grote waarde hebben voor de toekomst van de Zuid-Afrikaanse wijnbouw. “Van goudwaarde” vindt Rosa, “vooral in het licht van de huidige klimaatproblemen”. Rosa stelt vast dat wijngaarden met oude ranken een grotere weerbaarheid hebben tegen droge en warme zomers. De inzet van het OVP en hun partners is niet alleen gericht op de oude wijngaarden die vandaag geïnventariseerd zijn, ze willen mensen ook bewust maken dat oude ranken een grotere meerwaarde zijn voor de toekomst en kwaliteit van wijn. Daarbij is er de grote aandacht voor natuurvriendelijke wijnbouw.

Toekomstige wijngaarden

In samenwerking met de universiteit van Stellenbosch en private partners geeft het OVP advies en vorming bij de renovatie van bestaande wijngaarden en bij de aanleg van nieuwe percelen. “We willen een cultuur creëren waarbij veel aandacht is voor zowel oude als jonge wijngaarden. Als je jonge ranken goed verzorgd, natuurvriendelijk en ecologisch werkt en veel zorg draagt voor de wijngaard, dan is de kans groot dat deze ranken zeer mooi verouderen en dan hebben we over dertig, veertig jaar complexe wijnen van oude ranken. Dit is investeren in de toekomst”.  Rosa hoopt dat de aandacht voor haar projecten de wijnbouw van Zuid-Afrika ten goede zal komen. Zij besluit ons gesprek met een wens. “Laat ons de old vines van dit land koesteren en de vele wondermooie wijnen die ze ons schenken”.

Onlangs hadden we met enkele vrienden, wijnproevers een boeiende en bijzonder leerrijke degustatie van droge chenin blanc. We waren met veertien en er werden evenveel wijnen geproefd, blind uiteraard. We analyseerden, proefden, beoordeelden kleur en smaak en refereerden naar aroma’s, waarvan we sommige als ‘typisch’ chenin blanc omschreven. Was het niet zo dat de wijnen uit een iets warmer klimaat intensere geuren van kweepeer, honing en abrikoos naar voren brachten en dat sommige wijnen die meer floraal en fris geurden, vanzelfsprekend uit de Loire vallei kwamen? Veel kennis werd alweer onderuit gehaald, andere wijnen beantwoorden dan weer volledig aan de theorie. Wie had ooit gedacht dat een Zuid-Afrikaanse chenin blanc uit het frisse Elgin een fraîcheur tentoon kan spreiden die we dachten te herkennen als Montlouis of Vouvray? Of die opvallend fluwelige chenin met exotische aroma’s, honing een gebakken appelen die uit Anjou kwam. Wat hebben we veel geleerd die avond. Nergens is bescheidenheid belangrijker dan bij het (blind) proeven van wijn. Maar ik werd opnieuw bevestigd dat geur voor mij belangrijk is. Zo leerden we hoe de aroma’s van een Old Vine Chenin Blanc uit Zuid-Afrika kan ruiken. De wijn in ons glas was een OVC van de jonge wijnbouwer Lukas Van Loggerenberg. Zijn Kameraderie is gemaakt van 62 jaar oude chenin stokken, vergistte op natuurlijke wijze in oude demi muids en bleef tien maanden sur lie. Deze bijzonder lekkere wijn was een feest voor onze waarneming. Ik noteerde honing, gekonfijte citrus, kamille, pepertoetsen, subtiel hout en een duidelijke invloed van autolyse met zachte boterkaramel en gebakken brioche. De smaak was volumineus, in het begin vrij fluwelig en mollig, maar daarna kwam het sap opzetten met een heerlijke frisse smaak en een ellenlange afdronk, waarin citrus jongleerde met rijpe peer en botertoetsen. Hoe mooi kan wijn zijn. Ik zal deze wijn blijven herinneren en iedereen was er over eens, dat de aroma’s van deze wijn tot de meest gevarieerde en complexe van alle geproefde wijnen behoorden.

De tijdscapsule

Bij een andere wijn werd ik plotsklaps terug gekatapulteerd naar een reis in de Loirevallei, iets meer dan twintig jaar geleden. We waren met een groepje jonge sommeliers. Het had vreselijk geregend, tijdens de winter was er veel sneeuw gevallen en de Loire was op veel plaatsen buiten haar oever getreden. Die avond aten we in een klein restaurant in Rochefort-sur-Loire. Elke deelnemer aan de reis vergeet nooit die avond in die kleine bistro. De chef, in smetteloos wit met een hoge toque op het hoofd, was bijzonder vereerd dat hij Belgische sommeliers over de vloer kreeg. Hij serveerde een stevige moot zalm met blanke botersaus. Klassieker kon niet, maar het gerecht was perfect bereid. Daarbij liet hij ons een witte wijn proeven van een van zijn vrienden, een Savennières Le Bel Ouvrage 2000 van Domaine Laureau. Tot vandaag blijft Damien Laureau een van mijn favoriete wijnbouwers in Savennières, waar hij intussen tot de absolute top behoort. Nog altijd kan ik mij de geuren van sinaasappelzeste, rijpe ananas, limoen en pompelmoes, samen met honing en gestoofde appeltjes zo voor de geest halen. Dat samenspel van rijp en fris werd bevestigd in de brede, verfrissende smaak. Het zijn de geuren van die avond die in mijn geheugen opgeslagen zijn.

Geuren zijn de kampioen van onze herinnering

Chenin is een van mijn geliefde druiven in de wijnwereld. Net als riesling kan chenin blanc een grote verscheidenheid aan aroma’s naar voren brengen. Zelfs zonder een glas wijn, kan ik in mijn geest genieten van de vele complexe aroma’s van chenin blanc. Onze degustatie, hierboven beschreven bevestigt: geuren zijn de kampioen van de herinnering. Van al onze zintuigen zijn vooral geuren in staat om verloren gewaande herinneringen op te roepen. Veel van mijn herinneringen uit mijn kinderjaren zijn gelinkt aan de geur. Mijn sterkste voedselherinneringen zijn omzeggens altijd gelinkt zijn aan de geur. Ik denk dat ik gevoelig ben voor het fameuze ‘Proustfenomeen’.  De Franse schrijver Marcel Proust laat in zijn boek ‘À la recherche du temps perdu’ de hoofdpersoon een intens gevoel van vreugde beleven. Een vreugdegevoel dat hij niet kan thuis brengen, maar die ontstaat, nadat hij een koekje, een madeleine, in lindebloesemthee sopt en opeet. Achteraf beseft hij dat de geur en de smaak van dat moment hem doet denken aan zijn gelukkige jeugd. In mijn ervaring, denk ik dan aan de geur van vers gebakken brood, van lavendel of de geur van traag opgegoten koffie, de pruttelende soep op de kachel of de langzaam gegaarde kip van mijn moeder met 40 lookteentjes. Heel ons huis rook dagenlang naar die hemelse geur van look, kip en wijn. De geur van vers bereide producten die mij tegemoet komen uit open keukens, grillades, haardvuren en terrasgeuren, kortom de geur van zich thuis voelen. De geur van terroir. Het zijn herinneringen naar geuren van warmte en nostalgie uit een heerlijk lekkere kindertijd. Vandaag kan ik nog altijd nostalgisch zijn als ik denk aan de aroma’s van sommige wijnen die ik in mijn carrière proefde. Ze maken me oeverloos gelukkig en dan denk ik aan de vele mensen waarmee ik dit geluk kon en nog altijd mag delen.
Als auteur hou ik van de geur van een vers gedrukt boek. Zo een boek dat je voor de eerste keer in je handen krijgt.  Je bladert in het boek en ruikt de geur van verwachting en inhoud. Snuivend als een jonge hond aan een vers been. Een nieuw boek ademt emotie en aandacht. Zelfs mijn dertiende boek, dat onlangs het licht zag, bezorgt me nog altijd dat intens geluksgevoel als ik de verse inkt mag ruiken. Het zijn geuren vol hunker en verlangen. Leve International Chenin Blanc Day !

wijn.doorbraak.be (wijnkiezen en kopen)

Boekbespreking : Dichtbij vakanties en weekendjes weg in de wijngaard.

De Leesclub Van alles

Een leuke recensie vanuit een Nederlandse leesclub.

Lochristinaar

Volg de link.

La Dernière Heure

Het Laatste Nieuws

De Krant van West-Vlaanderen

Het was een tijdje stil van mijn kant. Dat komt omdat ik het laatste anderhalf jaar aan mijn nieuw boek gewerkt heb.

Mijn nieuw boek speelt in op de groeiende trend van korte en dichtbij vakanties. Toch wilde ik, als gewoonlijk, een originele insteek maken. De rode draad in het boek zijn 23 portretten van dynamische wijndomeinen in eigen land en onze buurlanden.

Mensen met grote persoonlijkheid in de wijnwereld die hun parcours en visie meegeven, maar ook hun favoriete eet- en slaapadresjes delen, samen met leuke en interessante plekken waar je van alles kan beleven. Dat is in twee zinnen de inhoud van mijn boek. Neem daarbij nog een hoofdstuk over ‘Parijs en Wijn’ met de vijf wijngaarden van Parijs, mijn favoriete Bar à Vins en je weet onmiddellijk waar naartoe in het voorjaar en de komende zomer.

Het was een bijzonder anderhalf jaar waarin we bij momenten creatieve oplossingen moesten bedenken om alle wijnbouwers te bereiken en te interviewen.
In maart wordt het boek voorgesteld. Iets om naar uit te kijken. Intussen wens ik elke bezoeker van deze site alle goeds voor een beloftevol 2022 met veel vriendschap en goede wijn.

Gido