Geen maat op groei Belgische wijn

Met de overgang van oud naar nieuw zijn we overstelpt met hoopgevende boodschappen voor een ‘nieuw’ jaar. Iedereen wil zo snel mogelijk het vermaledijde jaar 2020 vergeten. Zeker in de horeca, zorg en de cultuursector kruipt het virus en de gevolgen ervan diep onder de huid. Ik dagdroom de laatste tijd vaak van wijnreizen, lezingen en causerieën en besef dat het wellicht nog niet voor de eerste maanden zal zijn. Intussen hebben we, ondanks of dankzij ‘C’, nieuwe communicatie vormen ontdekt. We maakten Webinars, leerden overleggen en vergaderen via Zoom, Teams en Face Time en zelfs ‘samen’ degusteren gebeurt vandaag de dag virtueel.
Toch bracht het aflopende jaar werk en uitdagingen met zich mee. Dit najaar werd de nieuwe Comte de Champagne 2008 van Taittinger voorgesteld. In een volgende bijdrage brengen wij een proefverslag van deze schitterende Champagne. Maar ook mijn vrienden van Champagne Caillez-Lemaire in Damery lanceerden een nieuwe cuvée. Voor het eerste maakten zij een pure chardonnay. Hun Blanc de Blancs is een pareltje. Ook daarvan volgt straks een review. Intussen proefden we in de Kerstvakantie vier hoogstaande Duitse Sekt en vergeleken we de verschillende rieslings van Wijndomein Aldeneyck. Uit al deze notities volgen straks verschillende proefverslagen. Geen verveling dus, ten huize Van Imschoot.

Al België wat de klok slaat

Wat een vreemd en toch beloftevol jaareinde. De laatste werkweek voor het Kerstverlof werd volledig bepaald door slechts één onderwerp: Belgische wijn. Iemand maakte een filmopname voor zijn eindwerk’ Audiovisual Design’ over de geschiedenis en actualiteit van Belgische wijn.
’s Anderendaags was er een leuk zoominterview voor de nieuwe cultuurkrant van het Davidsfonds en enkele dagen later hadden we een intens gesprek voor het eindwerk van een aankomende Sommelier-Conseil. Tussenin proefden we verschillende Belgische mousserende wijnen en werden we van onze stoel geblazen door enkele pinot noirs uit België.

Dankzij de oliecrisis van 1973

Maurice Fol, vader van onze beroemde groente chef Frank, vertelde me, tien jaar geleden tijdens een interview dat de professionele wijnbouw in België veel of bijna alles te danken hebben aan de fruittelers uit het Hageland. Door de oliecrisis in 1973 zat de teelt van peren en appelen in het slop, waardoor de telers naar andere bronnen van inkomsten zochten. Maurice vertelde dat ze overal inspiratie gingen opdoen en verschillende mogelijkheden werden onderzocht. Dat ging van de teelt van tabak uit de streek van Bouillon tot de aardbeien van Wépion, tal van ideeën passeerden de revue. Toch kon dit de fruittelers niet overtuigen. Tot iemand suggereerde om terug te grijpen naar de wijnbouw, waarvan nog veel sporen aanwezig waren in het Hageland. Dat was een goed idee, vonden de fruittelers en op verschillende plaatsen werden wijngaarden aangelegd. We kunnen stellen dat de wijnbouw zich sindsdien langzaam ontwikkelde en dat over heel Vlaanderen – meestal – kleinschalige projecten werden opgezet. Deze kleinschaligheid is tot op vandaag kenmerkend voor de Belgische wijnbouw, afgezien van enkele grote wijndomeinen die vele tienduizenden flessen wijn produceren.

De beslissing om opnieuw wijngaarden aan te leggen in het Hageland zal de aanzet geven tot de professionalisering van de Belgische wijnbouw. Hageland kreeg een appellatie-erkenning in 1997. Andere regio’s volgden en vandaag zijn in Vlaanderen vijf regio’s erkend als BOB, Beschermde Oorsprongsbenaming: BOB Hagelandse wijn, BOB Haspengouwse wijn, BOB Heuvellandse wijn, BOB Maasvallei Limburg en BOB Vlaamse mousserende kwaliteitswijn
De wijnen die geproduceerd worden buiten deze erkende zones worden op de markt gebracht als BGA Vlaamse landwijn (Beschermde Geografische Aanduiding).
In Wallonië werd in 2004 de appellatie Côtes de Sambre et Meuse erkend. De grote regio omhelst een groot deel van de regio. Wijnen die buiten deze regio gemaakt worden, of die buiten de reglementering vallen, worden op de markt gebracht als Vin de Pays des Jardins de Wallonie en voor de schuimwijnen als Vin Mousseux de Qualité of Crémant de Wallonie.
Op dit moment wordt in heel Vlaanderen, in alle provincies wijn geproduceerd. Het blijft mij een raadsel waarom Vlaanderen een versnipperd BOB-landschap toeliet. Waarom vier minuscule appellaties, terwijl we gemakkelijk een overkoepelende BOB voor heel Vlaanderen konden erkennen. In Wallonië covert de appellatie Côtes de Sambre et Meuse omzeggens heel het gebied en dat is voor de consument veel duidelijker en ook op vlak van wetgeving heeft dit tal van voordelen.

Ondernemers ontdekken Belgische wijnbouw

De laatste twee jaar vernam ik dat enkele pioniers uit het Hageland hun snoeischaar aan de wilgen hingen. Enkele jongere collega’s konden daardoor hun domein uitbreiden, anderen zagen de kans om een bestaande wijngaard over te nemen. Maar er is nog een andere bijzondere vaststelling. Laat ons even terugreizen naar de twintigste eeuw. In de tweede helft van vorige eeuw droomden tal van rijke ondernemers van een eigen wijngaard. Vooral Bordeaux was toen heel populair. Naar verluidt hebben 75 Belgen vandaag een eigen wijnkasteel in Bordeaux, maar ook Languedoc en de Loire vallei zijn erg gegeerd. Sommigen trokken naar Italië en Spanje of Zuid-Afrika. Wat blijkt vandaag.
Bij de nieuwe wijnboeren in België ontmoeten we meer en meer ondernemers en industriëlen. Mensen die goed boeren of fortuin gemaakt hebben in andere sectoren. Zij starten domeinen, zoals ze hun bedrijf leiden. Onderbouwd en met een serieus bedrijfsplan. Sommigen bouwen een state-of-art wijnkelder, restaurant of feestzaal incluis. Managers en verkoopdirecteurs maken hun opwachting en (buitenlandse) oenologen komen in België wijn maken. Ze laten zich opmerken met een goede marketing en promotie en kennen goed de wegen om hun producten onder de media-aandacht te brengen. Belangrijk is ook de vaststelling dat deze nieuwe wijnboeren goede wijn maken. Dat bewijst hun aanwezigheid en erkenningen in nationale en internationale wijnwedstrijden. De nieuwe wijnboeren zorgen voor een nieuw elan in het Belgische wijnlandschap. De nieuwe spelers, met hun professionele aanpak zijn een uitdaging voor de kleine wijndomeinen. Sommigen zuchten en beweren dat de nieuwe domeinen de markt zullen inpakken. Anderen zien het als een kans. Er wordt, dankzij deze nieuwe domeinen, over de Belgische wijn gepraat en geschreven, ook in het buitenland. Franse en Britse wijnmagazines hebben aandacht voor hetgeen gebeurt in België en daar kan de volledige Belgische wijnbouw alleen maar wel bij varen.