15 juli 2021

Donderdag laatst, op 15 juli, mocht ik ter gelegenheid van de 100^ste geboortedag van Roger Raveel, een lezing geven over Champagne en dat in de schitterende en inspirerende omgeving van het atelier van de kunstenaar in het schilderachtige Machelen aan de Leie. Wat een voorrecht om dit mee te maken. Mevrouw Raveel wilde een intiem moment om de geboortedag van haar man te herdenken en daarin is zij bijzonder goed geslaagd. Roger Raveel dronk omzeggens geen of uiterst weinig alcohol, maar was altijd wel in stemming om even te nippen aan het glas champagne van zijn echtgenote. Vandaar dat, naar aanleiding van zijn verjaardag, een exclusieve box werd gecreëerd met een champagne van het huis Marc Hébrart. Het etiket en de box zijn geïnspireerd op ‘Het Verschrikkelijke Mooie Leven’, een werk uit 1965 en een van de referentiewerken van Roger Raveel. We genoten van een mooie namiddag, opgeluisterd met de subtiele en virtuoze inbreng van accordeonist Rony Verbiest, een van de meest veelzijdige accordeonisten van ons land. Hij is vooral bekend als jazzmuzikant en door zijn samenwerkingen met o.a. Jef Neve, Johan Verminnen en Jo Lemaire. Wat een zachte, lieve mens.

Mijn insteek was champagne, maar de lezing ging niet direct over de wijn, wel over de cultuur van champagne. Hoe champagne aanwezig is in de literatuur, kunst en muziekwereld. We deden een kleine ontdekkingsreis naar de oorsprong van champagne met de mirakels van de heilige Remigius, leerden dat Reims gaststad was voor 33 kroningen en hoorden hoe Goethe, op het einde van de 18^de eeuw, als een van de eersten de lof zong van Champagne. Hoe illustere champagneproducenten als Eugène Mercier en Charles Heidsieck de marketing ontdekten en wat de invloed was van de Engelsen op de smaak van champagne. We doopten onze pen in inkt, samen met Victor Hugo, Flaubert en Balzac. Deze laatste schreef 68 (!) keer over champagne in zijn vele schitterende romans. Of Balzac zelf veel champagne dronk, is niet duidelijk. Hij was een notoir koffiedrinker, want er wordt beweerd dat hij dagelijks tot 50 koppen koffie dronk. De altijd kritische Emile Zola laat in zijn boek Nana, een 38-koppig gezelschap dronken voeren met champagne en wist u dat Serge Gainsbourg af en toe zijn whisky aan de kant zette voor een glas champagne? Chopin en zijn geliefde Georges Sand vonden in champagne liefde en inspiratie en ook vader Alexandre Dumas had bij het schrijven van De Drie Musketiers regelmatig een glas champagne binnen handbereik. Later, in de 20^ste eeuw, inspireerde champagne nog veel meer auteurs, met beroemde namen als Françoise Sagan, Simone de Beauvoir, Hemingway en Henry Miller. We mogen gerust aannemen dat Henry Miller en zijn geliefde Anaïs Nin hun erotische fantasieën stimuleerden met veel, zeer veel champagne. Halfweg vorige eeuw toastte Jean Cocteau met champagne op al zijn collega schrijvers en vandaag bewierookt ‘onze’ Amélie Nothomb champagne in haar werk, en naar verluidt zou de auteur zelf ook graag een glaasje champagne lusten. Heel de lezing was een rondreis doorheen literatuur, muziek, film en schilderkunst. Ik hou van goed gemaakt mousserende wijn, ook buiten champagne. Denken we maar aan de heerlijke wijnen in ons land, Italië, Duitsland of Zuid-Afrika. In veel landen over heel de wereld worden fantastisch goede schuimwijn geproduceerd. Maar weinig wijnen zijn zo aanwezig in de kunst en cultuur als champagne. Champagne is en blijft voor veel mensen puur magie en dat vindt ook de beroemde Franse filosoof Michel Onfray. Hij bewierookt champagne. ‘Het is de enige wijn die echt zingt’, schrijft hij. Onfray is een groot voorstander van het hedonisme. Daarom onderzoekt hij van nabij het genot van de bubbels in champagne. ‘De bubbels geven ons de belofte van gelukzalige muziek.’ Deze filosoof, die het meest geassocieerd wordt met genieten, vindt champagne meer een cultuur dan een wijn.
Champagne is niet alleen wijn, maar ook een cultuur. Vandaar de selectie van een fijne champagne als hommage aan de grote schilder die we dit jaar eren. Op het etiket herkennen we een detail uit het beroemde schilderij ‘Het Verschrikkelijke Mooie Leven’. Donderdagmorgen hoorde ik Roger zelf vertellen op Klara, hoe hij zijn werk bekeek, hoe de kat loert naar de vogels in hun kooi en hoe de kooi de vogels beschermt. Hoe mooi het beeld ook is, hoe verschrikkelijk mooi het leven is.

Nog tot volgende week loopt de overzichtstentoonstelling in Bozar. Een absolute aanrader met een overzicht van zijn lange loopbaan met ervaringen en tijdslijnen die zijn oeuvre hebben beïnvloed.

De ‘Roger Raveel’ Champagne

Champagne Marc Hébrart Sélection Vieilles Vignes
Premier Cru Extra Brut

Het champagnehuis van Jean-Paul Hébrart ligt in Mareuil sur Aÿ, een klein dorp langs de Marne, op een boogscheut van Epernay. Voor deze wijn heeft Jean-Paul Hébrart een selectie gemaakt van oude ranken uit negen verschillende lieu-dits (afgebakende) wijngaarden in zijn eigen dorp Mareuil, maar ook uit buurgemeente Avenay Val d’Or.
Vorige week waren we nog in Mareuil en het dorp is gezegend met een aantal steile en subliem gelegen wijngaarden. De zuidelijke ligging zorgt voor volrijpe en gezonde pinot noir druiven. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de wijn die gekozen werd als hommage aan Roger Raveel, 70% pinot noir druiven bevat. De laatste twintig jaar is Mareuil ontdekt door heel wat gerenommeerde en beroemde domeinen. Velen zijn op zoek naar nieuwe percelen of stukken van wijngaarden om uit te breiden. Anderen kopen druiven aan bij plaatselijke telers. Dat heeft alles te maken met de goede bodem van Mareuil. Onder de bovenlaag van 70 cm kalkleem zit een krijtrots van meer dan 150 m diep. Deze krijtlaag levert een opvallende minerale smaak aan de wijn, iets dat we ten volle ruiken en proeven in deze wijn. Jean-Paul Hébrart speelt met zijn terroir en zijn lieu-dits. Zelf blijft hij bescheiden, maar deze man weet zeer goed waarmee hij bezig is. In de wijngaarden worden natuurvriendelijk gewerkt en worden alle synthetische producten geweerd. Naast pinot noir bevat deze wijn 30 % chardonnay uit het buurgemeente Bisseuil. Ook hier liggen de wijngaarden naar het zuiden. De Raveel wijn is gemaakt van oude ranken die gemiddeld 40 jaar oud zijn. Na de pluk worden alle druiven apart geperst en volgens hun herkomst vergist in roestvrijstalen tanks. In mei volgt de assemblage van de verschillende wijnen. Deze champagne is gemaakt op basis van oogstjaren 2015, 2014 en 2013. Hij blijft gemiddeld 42 maanden sur latte in de kelder. Na dégorgement wordt maximum 4 g suiker toegevoegd, vandaar de vermelding Extra Brut op het etiket.

In het glas
Ik merk een aantrekkelijke licht goudgele kleur met kristalheldere schittering. Heel snel vormt zich een fijne en subtiele pareling die bovenaan de wijn een mooi schuimkraagje of kroontje vormt. Ik hou van de vele geuren in de wijn die intens variëren, met in de aanzet een opvallende minerale geur van natte stenen die samengaan met citrus en rijper fruit. Ik ruik ook perziken en rijpe peer. Wat later komen gekonfijte vruchten naar voren, getoaste amandelen, lichte kruiden en een hint van biscuit. De smaak bevestigt al het moois van de aroma’s met een minerale, frisse aanzet waarin ik de invloed van de krijtbodem herken. Hij smaakt goed droog en toch is hij zacht en volumineus met een romige mousse die zeer aangenaam proeft op de tong. De zalvende smaak eindigt in een opwekkende, levendige afdronk die lang nagalmt in je mond. In de nasmaak proef ik een samenspel van ziltige, verfrissende aroma’s en boterbrioche. Dat zorgt voor een prettige, evenwichtige smaak. Serveer deze goed gebalanceerde, elegante wijn als aperitief, met oesters, oude comté, halfdroge geitenkaas en koude visbereidingen. Hij is nu perfect op dronk, maar je kan deze wijn nog 5 jaar bewaren in een goede kelder. De champagne, hommage aan Roger Raveel, is te koop via Allvino, de plaatselijke wijnhandel van Zulte en Machelen a/d Leie.  https://allvino.be